Oekraïense vluchteling mag nóg een jaar langer werken
Vanwege de aanhoudende oorlog in Oekraïne is de Richtlijn tijdelijke bescherming (RTB) voor Oekraïense 'ontheemden' opnieuw met een jaar verlengd. De verlenging geeft deze groep tot 4 maart 2026 recht op opvang, medische zorg, onderwijs en werk in de EU.
De RTB is op 4 maart 2022 in werking gesteld en gold aanvankelijk voor één jaar, met de optie om de richtlijn tweemaal voor eenzelfde periode te verlengen. Omdat het einde van de oorlog nog niet in zicht lijkt, heeft de Europese Raad besloten de RTB in ongewjzigde vorm met nog een jaar te verlengen.
Geen tewerkstellingsvergunning nodig
Dat betekent dat Oekraïense vluchtelingen die onder de RTB vallen, in alle EU-lidstaten in elk geval tot 4 maart 2026 recht hebben op opvang, medische zorg, onderwijs en toegang tot de arbeidsmarkt, zonder dat ze een asielprocedure moeten starten of een verblijfsvergunning moeten aanvragen. Om een Oekraïense ontheemde in dienst te nemen of houden, hebben werkgevers voorlopig dan ook geen tewerkstellingsvergunning (TWV) nodig.
Wel moeten werkgevers het aan UWV melden als ze een Oekraïense ontheemde in dienst nemen of iets wijzigen in het dienstverband. Dit kan via het werkgeversportaal . De Nederlandse Arbeidsinspectie gebruikt deze gegevens om te controleren of de werkgever zich aan de arbeidswetten houdt. Werkgevers hoeven de reactie van UWV niet af te wachten: de werknemer mag twee werkdagen ná de melding al starten met de (veranderde) werkzaamheden.
Derdelanders vallen voorlopig ook onder de RTB
Onder de RTB vallen alle vluchtelingen met de Oekraïense nationaliteit die na 26 november 2021 uit Oekraïne zijn vertrokken en Oekraïners die vóór 27 november 2021 al langere tijd in Nederland waren, bijvoorbeeld voor werk. Maar ook zogenoemde ‘derdelanders’ die rechtmatig en met een permanente verblijfsvergunning in Oekraïne verbleven tijdens het uitbreken van de oorlog, en derdelanders uit Oekraïne met (inter)nationale bescherming, vallen onder de richtlijn. Hetzelfde geldt voor familieleden van deze groepen.
Derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne vielen na 4 september 2023 eigenlijk niet meer onder de RTB. Maar omdat een aantal van deze derdelanders bezwaar aantekenden tegen dit besluit en enkele rechtbanken in de beroepszaken tot verschillende uitspraken kwamen, heeft de Raad van State het Europese Hof van Justitie gevraagd om een uitspraak. In afwachting van die uitspraak vallen derdelanders toch onder de RTB. Derdelanders die al zijn vertrokken uit Nederland, hebben geen recht op deze tijdelijke bescherming.
Paspoortsticker of O-document aanvragen bij IND
Oekraïners en derdelanders hebben wel een paspoortsticker of O-document nodig om zonder werkvergunning te kunnen werken in Nederland. Met de sticker of het O-document, die de vluchtelingen kunnen aanvragen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), tonen zij aan dat ze rechtmatig in Nederland verblijven omdat ze onder de RTB vallen. De IND kampt door het personeelstekort wel met lange wachttijden.
Naar publicatie van Rendement Online van 12 juli 2024